Onderzoekers van de Universiteit Antwerpen komen naar buiten met voorlopige conclusies van het lopende Isala-onderzoek, het grootste wetenschappelijk burgeronderzoek ter wereld naar vaginale gezondheid. Daaruit blijkt dat de leeftijd van vrouwen en het al dan niet hebben van kinderen, de belangrijkste factoren zijn die de samenstelling bepalen van het vaginale microbioom.
In 2020 begon de zoektocht naar 200 vrouwen die wilden deelnemen aan het project. Op een week tijd schreven maar liefst 6.000 vrouwen zich in. Bij 80% van de deelneemsters bleken de lactobacillen, die in verband worden gebracht met een gezonde vagina, de meest voorkomende bacteriesoort.
"Vrouwen hebben misschien wel zelf hun vaginale microbioom in de hand", zegt prof. Sarah Lebeer van de bio-ingenieurswetenschappen. Toch wil het team voorzichtig blijven: vagina's zorgen in principe zelf voor een goed evenwicht. "Al is het niet per se zo dat je een minder of meer gezond microbioom krijgt naarmate je ouder wordt, de samenstelling is gewoon anders."
Bij vrouwen die kinderen hebben, vinden de wetenschappers in het algemeen andere bacteriën terug. Dat zijn dan bacteriën die een rol spelen in de opbouw van een gezonde darmflora bij pasgeborenen.
Verder is er een belangrijke link met hormonale anticonceptie. Vrouwen die de combinatiepil - met oestrogenen en progesteron - nemen, hebben in het algemeen meer lactobacillen. Bij gebruik van een hormoonspiraal vond men iets minder lactobacillen.
Wie een maandverband of inlegkruisjes gebruikt, heeft volgens het onderzoek een iets diverser microbioom, maar ook minder lactobacillen. Bij gebruik van een menstruatiecup hadden de vrouwen verhoudingsgewijs meer lactobacillen. "Maar ook andere levensstijlfactoren kunnen hier een invloed uitoefenen", nuanceert Lebeer. "Het vaginaal microbioom wordt niet zomaar verstoord en is vrij stabiel."
Ook voeding bleek een verrassende factor. De onderzoekers vonden verbanden voor het drinken van gesuikerde dranken, groenten, probiotica, vis en vlees. "Vooral vrouwen die veel groenten en vis eten, hebben iets meer lactobacillen. Het consumeren van gesuikerde dranken en vlees bleek minder gunstig."
Het Isala-team kweekt ook gezonde bacteriën uit de stalen op. Die worden onderzocht op unieke eigenschappen, waardoor ze verder ontwikkeld kunnen worden als levend geneesmiddel en als alternatief voor antibiotica. Zo vond men een bacterie die schimmelinfecties kan verhinderen.
Het onderzoek is nog niet afgelopen. Isala gaat nog voor het einde van dit jaar op zoek naar vrouwen die onder één dak leven: zussen, partners, moeders, dochters of vriendinnen. Zo kunnen de onderzoekers in kaart brengen of deze vrouwen een vergelijkbaar vaginaal microbioom hebben of juist helemaal niet.
