Externebron-radiotherapie is een doeltreffende behandeling voor verschillende thoracale maligniteiten zoals borstkanker, hoofd- en halskanker, longkanker, Hodgkin-lymfoom en slokdarmkanker. Alhoewel thoracale radiotherapie voor de bestrijding van kanker de overlevingskansen van kankerpatiënten heeft verhoogd, heeft deze behandeling ook geleid tot een verhoogd risico voor het ontwikkelen van stralingsgerelateerde bijwerkingen, zoals cardiovasculaire aandoeningen (CVA’s).
De IMMU-132-01-studie, gepubliceerd in the New England Journal of Medicine, toont aan dat sacituzumab-govitecan-hziy, een middel dat bestaat uit een monoklonaal antilichaam en een actieve metaboliet van irinotecan, geassocieerd is met een respons van 33,3% en een gemiddelde responsduur van 7,7 maanden bij refractaire, uitgezaaide, drievoudig negatieve borstkanker. De belangrijkste bijwerkingen zijn van hematologische aard.
In the New England Journal of Medicine verschenen de tussentijdse resultaten van de KATHERINE-studie. Ze tonen aan dat bij HER2-positieve borstkanker in een vroeg stadium waarbij na neoadjuvante behandeling en een operatie nog residueel letsel werd aangetroffen, het recidiefrisico bij patiëntes die een adjuvante behandeling kregen met T-DM1 twee keer kleiner is dan bij patiëntes die alleen met trastuzumab werden behandeld.
De behandeling van borstkanker kan een grote impact hebben op het activiteitenniveau van patiënten en overlevenden. Verminderde fysieke activiteit tijdens en na de behandeling van borstkanker is geassocieerd met meer negatieve bijwerkingen, slechter fysiek functioneren en een slechtere levenskwaliteit, een hoger risico op terugval van borstkanker en uiteindelijk met een hogere mortaliteit. Zowel tijdens als na de behandeling van borstkanker heeft fysieke activiteit dus een beschermend effect...
Axillaire extramammaire ziekte van Paget is een uiterst zeldzaam adenocarcinoom van de huid. Dit artikel is een case report van een patiënte met een mammacarcinoom in de voorgeschiedenis. Er wordt verder ingegaan op de huidige literatuur, diagnose en de behandelingsopties anno 2018.
Pertuzumab verbetert significant de invasieve-ziektevrije overleving bij patiënten met HER2-positieve, operatief behandelbare vroege borstkanker wanneer het wordt toegevoegd aan trastuzumab plus chemotherapie. Dat schrijven Gunther von Minckwitz en collega’s in The New England Journal of Medicine.
Eén jaar adjuvant trastuzumab na chemotherapie verbetert significant de ziektevrije overleving op lange termijn bij patiënten met HER2-positieve borstkanker in een vroege fase. Twee jaar trastuzumab zou geen bijkomend gunstig effect tonen.
Fulvestrant blijkt doeltreffender dan een aromataseremmer van de derde generatie en is derhalve de voorkeursbehandeling voor patiënten met hormoonreceptorpositief, lokaal gevorderd of gemetastaseerd borstcarcinoom die voorheen geen endocriene therapie hebben gekregen. Zo suggereren de resultaten van een fase 3-studie, gepubliceerd in The Lancet.
Uit een internationale gerandomiseerde fase 3-studie die verscheen in The Lancet blijkt dat fulvestrant doeltreffender is dan anastrozol bij vrouwen met gevorderde of gemetastaseerde hormoonreceptorpositieve borstkanker.
[Laboratorium voor Moleculaire en Cellulaire Signaaltransductie, Departement voor Cellulaire en Moleculaire Geneeskunde, Leuvens Kankerinstituut, KU Leuven, Campus Gasthuisberg O/N-I] Uitzaaiingen van kankercellen naar gezonde weefsels, zoals de botten, zijn veelvoorkomend en levensbedreigend bij verschillende agressieve kankers, zoals borstkankers. Recent onderzoek in osteocyten heeft echter aangetoond dat de connexine 43 (Cx43)-hemikanalen, als endogene ionenkanalen van de connexine-familie, zich gedragen als antimetastatische factoren door afgifte van adenosinetrifosfaat (ATP) in het extracellulaire milieu. Deze kanalen blijken een belangrijke rol te vervullen in de reeds bekende antimetastische werking van bisfosfonaten. Deze geneesmiddelen worden ingezet bij de behandeling van osteoporose en andere botaandoeningen en worden gebruikt als adjuvante therapie bij de behandeling van borstkankers. Deze medicijnen kunnen de opening van de Cx43-hemikanalen en zo de afgifte van ATP bevorderen. Bovendien kunnen de Cx43-hemikanalen ook geactiveerd worden door fysiologische factoren, zoals mechanische stimuli die voorkomen bij beweging. Endogene Cx43-hemikanalen vormen in osteocyten dus een belangrijk therapeutisch doelwit bij het verhinderen van botmetastasen. Published ahead of print.
Adjuvante chemotherapie bij borstkanker veroorzaakt bijwerkingen, en vooral haaruitval. Eén van de gebruikte technieken om er de impact van te verminderen, is de afkoeling van de hoofdhuid. Maar niet in de Verenigde Staten, omdat de vrees dat er zich metastasen ontwikkelen op de hoofdhuid reëel is. Daarom heeft een team uit Houston een dubbelblinde studie uitgevoerd volgens een ratio 2:1, met een nieuw toestel.
Cécile Pizot (Prevention Research Institute, Lyon) heeft de gegevens van de WGO over de sterfte door borstkanker geanalyseerd, gegevens die voor het grootste deel van het Globocan-register komen.
De interacties tussen tumorcellen en osteoblasten/-clasten zijn al lang bekend. Het is dan ook niet verwonderlijk dat uit een meta-analyse die de EBCTCG in 2015 publiceerde, blijkt dat een behandeling met een bisfosfonaat de overleving licht verbetert bij postmenopauzale vrouwen met borstkanker...
Eén van de grote ambities van oncologen is de levenskwaliteit van patiënten met borstkanker te verbeteren. Jean-Marc Classe (Institut de Cancérologie de l’Ouest – René Gauducheau, Nantes) en zijn groep hebben de gegevens doorgenomen van 590 patiënten met een operabele borstkanker zonder tekenen van lymfekliermetastasen bij echografie en/of dunnenaaldpunctie.
Het lijkt misschien logisch, maar het moest toch nog worden bewezen: na radiotherapie wegens borstkanker wordt borstreconstructie blijkbaar toch wat moeilijker.
[Afdeling hematologie en oncologie, Hôpital du Sacré-Coeur de Montréal, Montréal, Québec, Canada] Sinds het begin van de jaren tweeduizend hebben we dankzij bepaling van de genexpressie van duizenden borsttumoren een beter inzicht in de biologie van borstkanker. Met deze techniek kan je moleculaire subtypes van borstkanker definiëren, wat naast de klinische gegevens informatie oplevert over het gedrag van de kanker, het risico op recidief en de respons op behandeling. Door de genexpressie te analyseren van de tumoren van talrijke patiënten die in verschillende prospectieve studies werden behandeld, zijn we er bovendien in geslaagd om signaturen van genexpressie op het spoor te komen...
Veliparib-carboplatine toegevoegd aan de standaardtherapie resulteert in een betere respons dan standaardtherapie alleen, in het bijzonder bij vrouwen met drievoudig negatieve borstkanker. Dat suggereren de resultaten van de fase 2-studie, I-SPY 2, die verschenen in The New England Journal of Medicine.
Neratinib toegevoegd aan standaardtherapie lijkt te resulteren in een betere pathologische complete respons dan standaard chemotherapie met trastuzumab bij patiënten met HER 2-positieve, hormoonreceptor-negatieve borstkanker. Dat suggereren de resultaten van de fase 2-studie, I-SPY 2, die verschenen in The New England Journal of Medicine.
Uitbreiding van adjuvante therapie met een aromataseremmer tot 10 jaar blijkt te resulteren in een significant betere ziektevrije overleving en minder contralaterale borstkanker. Deze verlengde therapie lijkt daarentegen geen effect te hebben op de totale overleving. Zo schrijven Paul Goss en collega’s in The New England Journal of Medicine. Het thema krijgt ook aandacht in een bijhorend editorial.
[1. UZ Antwerpen, Centre of Oncologic Research (CORE); 2. Multidisciplinair Oncologisch Centrum Antwerpen (MOCA)] De afgelopen decennia is neoadjuvante endocriene therapie (NET) geëvolueerd van een therapie die beperkt werd tot behandeling voor (oude) patiënten met veel comorbiditeit naar een primaire behandelingsmodaliteit bij patiënten met hormoongevoelige borstkanker. NET is veilig voor patiënten met een hormoonreceptor-positief, HER-2-negatief borstcarcinoom in een vroeg stadium en verhoogt de kans op borstsparende chirurgie, kan de noodzaak van adjuvante cytostatische behandeling verminderen en staat uitstellen van chirurgie om medische of opportuniteitsredenen op veilige wijze toe...
Micro-RNA’s (miRNA’s) zijn kleine, niet-coderende RNA-moleculen die de expressie van tal van genen regelen. Via dat werkingsmechanisme spelen miRNA’s een sleutelrol in de carcinogenese, het ontstaan van metastasen, maar ook in de resistentie tegen antitumorale behandelingen. miRNA’s zijn ook aanwezig in het perifere bloed, waar ze mogelijk een rol spelen in de communicatie tussen de cellen. Op klinisch vlak vormen circulerende miRNA’s een mogelijke diagnostische en prognostische biomarker bij kanker. Beter nog, circulerende miRNA’s zouden ook bruikbaar kunnen zijn als behandeling tegen kanker. In dit artikel vatten we de laatste gegevens samen die beschikbaar zijn over micro-RNA’s bij borstkanker.
Vrouwen met borstkanker hebben een verhoogde prevalentie en incidentie van breuken.
WHEL (Women’s Healthy and Living) is een gerandomiseerde, multicentrische studie die tussen mei 1995 en mei 2004 werd uitgevoerd bij 3.088 vrouwen bij wie kort daarvoor een invasieve borstkanker in een vroeg stadium was ontdekt. De studie werd uitgevoerd om na te gaan of een voeding met veel groenten, fruit en vezels het risico op recidief zou kunnen verlagen. Dat kon niet worden bewezen, maar…
[Fysische geneeskunde, revalidatie, sportgeneeskunde, UZ Brussel; Voorzitter Europa Donna Belgium] Naast gezonde voeding, gewichtscontrole en regelmatige screening is fysieke activiteit een onafhankelijke factor die het risico op ontstaan van borstkanker kan reduceren. Fysiek actief blijven tijdens de therapie helpt de conditie en een gezond gewicht te behouden, vermindert de nevenwerkingen van de therapieën en helpt tegen pathologische vermoeidheid. Het meeste wetenschappelijk onderzoek na de therapie loopt maar tot 6 à 12 maanden na het einde van de therapie.
Resultaten van een gerandomiseerde fase 3-studie in the Lancet wijzen erop dat versnelde partiële borstbestraling (APBI) met multi-katheterbrachytherapie bij patiënten met borstkanker in een vroeg stadium klinisch evenwaardig blijkt te zijn als complete borstbestraling.
De incidentie van borstkanker blijft voortdurend stijgen, vooral in Japan. In dat land is de screening met een mammografie alleen goed ingeburgerd, ondanks het feit dat Japanse vrouwen zelfs na de leeftijd van 40 jaar over het algemeen dicht borstweefsel hebben. Aangezien de piekincidentie van borstkanker bij Japanse vrouwen tussen 40 en 49 jaar ligt (60-70 jaar in onze contreien), zijn Japanse gynaecologen almaar vaker geneigd om de mammografie te combineren met een echografie...
Onder patiënten met hormoonreceptorpositieve, HER2-negatieve, okselkliernegatieve borstkanker, die in aanmerking komen voor adjuvante chemotherapie op basis van klinische en pathologische kenmerken, tonen vrouwen met een gunstig gen-expressieprofiel het laagste risico op terugval binnen vijf jaar onder uitsluitend endocriene therapie. Zo schrijven de auteurs van een recente studie in the New England Journal of Medicine.
In de literatuur is uiterst weinig te vinden over het gebruik van LHRH-analogen als adjuvante behandeling bij borstkanker. We weten dus niet met zekerheid of een dergelijke behandeling zin heeft, maar we kunnen dat ook niet uitsluiten ondanks de richtlijnen van de ASCO en de ESMO, die pleiten voor vrijwaring van de ovaria bij jonge vrouwen in de premenopauze...
Resultaten van een meta-analyse van individuele patiëntendata uit gerandomiseerde studies suggereren dat adjuvante therapie met bisfosfonaten bij vroege borstkanker het risico op borstkankerrecidief in het bot vermindert en de overleving van deze vrouwen verbetert. De winst is evenwel alleen duidelijk bij vrouwen die reeds postmenopauzaal waren op het moment van therapieopstart.
Als je vrouwen die in aanmerking komen voor borstkankerscreening ook duidelijk informeert over overdetectie bij screening, maken meer vrouwen een geïnformeerde keuze. En als ze beter geïnformeerd zijn, is de kans reëel dat ze bewust minder snel kiezen voor screening. Dat schrijven Jolyn Hersch en collega’s in the Lancet.
[Faculteit geneeskunde en gezondheidswetenschappen, departement revalidatiewetenschappen en kinesitherapie, Universiteit Antwerpen] ARM of axillary reverse mapping is een nieuwe techniek die kan toegepast worden tijdens borstkankerchirurgie. ARM heeft tot doel om de lymfebanen en de lymfeknopen te visualiseren die lymfevocht vanuit het bovenste lidmaat ontvangen. Op deze manier kan tijdens een chirurgische procedure de lymfedrainage vanuit de arm gespaard worden. Ondanks de moeilijkheden om verschillende onderzoeken met elkaar te vergelijken, zijn er duidelijke argumenten om te stellen dat ARM een positieve invloed heeft op de incidentie van borstkankergerelateerd lymfoedeem.
Bij vrouwen met okselklier-positieve borstkanker in een vroeg stadium resulteert dosis-dense chemotherapie in een betere ziektevrije overleving dan chemotherapie met standaard-dosisintervallen. Toevoegen van fluoro-uracil aan dit schema gaat niet gepaard met een verdere verbetering van de ziektevrije overleving. Dat suggereert althans de resultaten van een gerandomiseerde studie in het tijdschrift the Lancet.
Vrouwen met premenopauzaal borstcarcinoom en een aanzienlijk risico op recidief kunnen baat hebben bij tamoxifen plus suppressie van de ovariumfunctie. Dat besluiten Prudence Francis en collega’s uit een gerandomiseerde studie die in the New England Journal of Medicine gepubliceerd werd.
Bij Amerikaanse vrouwen met een diagnose van invasieve borstkanker verschillen de kans op vroegdiagnose en de overleving na stadium 1-diagnose in functie van het ras. Deze verschillen kunnen ten dele verklaard worden door intrinsieke biologische verschillen zoals lymfeklieraantasting, metastasen op afstand en drievoudige tumor-negativiteit. Zo schrijven Javaid Iqbal en collega’s in JAMA.
Bij vrouwen met HER2-positieve borstkanker, overwegend in stadium I, resulteert adjuvant paclitaxel plus trastuzumab in een risico van ongeveer 2% op vroegtijdige terugval. Dat besluiten Sara Tolaney en collega’s uit een niet-gecontroleerde, multicentrische studie met 406 patiënten. De resultaten staan in the New England Journal of Medicine te lezen.
Uitruimen of radiotherapie van okselklieren na detectie van een positieve schildwachtklier levert een uitstekende en vergelijkbare controle bij primaire T1-2-borstkanker zonder palpeerbare lymfadenopathie. Radiotherapie van de okselklieren resulteert in significant minder morbiditeit. Dat schrijven Mila Donker en collega’s in the Lancet Oncology.
Niet-hormonale preventie van borstkanker is een ingewikkeld domein met: niet-farmacologische interventies (verandering eetgewoonten, meer lichaamsbeweging, minder alcoholgebruik en gewichtscontrole), farmacologische interventies (gebruik van bisfosfonaten, vitamine D en metformine), chirurgische ingrepen (bilaterale profylactische mastectomie en adnexectomie) voor vrouwen met een BRCA1- en 2-mutatie. Dat soort preventie komt niet aan bod in dit artikel. Vrouwen moeten zich ervan bewust worden dat ze met een evenwichtige voeding, die voor gewichtscontrole zorgt, meer lichaamsbeweging en minder alcoholgebruik hun risico op borstkanker significant kunnen verlagen. Wat de farmacologische interventies betreft, lijkt de inname van bisfosfonaten doeltreffend te zijn. Prospectieve studies met vitamine D-suppletie zijn op dit moment niet eensluidend. Het werkingsmechanisme en de eerste resultaten van de studies met metformine lijken veelbelovend.
Op 29 juli stond in het British Medical Journal een artikel van een Belg, Philippe Autier, die meer bewijs aanvoert dat collectivistisch georganiseerde borstkankerscreening slecht werkt (1). Hij gebruikte daarbij een gepaarde design, met vergelijkbare landen die vroeg (de jaren 1990: Zweden, Nederland of Noord-Ierland) of laat (de jaren 2000: Noorwegen, België of Ierland) nationaal georganiseerde borstkankerscreening hadden ingevoerd...
Stockholm was in 2011 het toneel voor de 36ste conferentie van de European Society for Medical Oncology (ESMO), de 30ste conferentie van de European Society for Radiotherapy & Oncology (ESTRO) en de 16de conferentie van de European Cancer Organisation (ECCO) samen wordt dat het 2011 European Multidisciplinary Cancer Congress. Wij waren er ook, keken toe en luisterden hoe duizenden oncologen en andere experten elkaar de nieuwste bevindingen mededeelden. In dit korte stukje geven we enkele van de merkwaardige doorbraken die daartussen zaten en wat nieuws van het diagnostische front.
T-DM1 is een bijzonder geneesmiddel. Het creëert immers een stabiele verbinding tussen een monoklonaal antilichaam, trastuzumab, en een cytotoxische stof, emtansine, die de microtubules afremt. EMILIA, een internationale gerandomiseerde open fase III-studie, evalueerde als eerste dit geconjugeerde antilichaam bij 991 patiëntes met HER2-overexprimerende borstkanker in een gevorderd stadium en vergeleek het met de combinatie lapatinib + capecitabine.
[VVOG-Jaarcongres, Bredene, oktober 2012] Ondanks het feit dat Bredene niet zo centraal gelegen is, kende het VVOG-Jaarcongres zoals gewoonlijk veel bijval en een sterke bezetting, temeer omdat het naaktstrand in oktober niet zo aantrekkelijk is. Het programma zag er dan ook veelbelovend uit. De verslagen van de verschillende sessies zullen in de komende nummers van Gunaïkeia gepubliceerd worden. In het laatste 2012-nummer verschijnt de tekst van Johan Van Wiemeersch over de besparingsvoorstellen 2012, dat u al op de Gunaïkeia-site kan raadplegen. In het eerste 2013-nummer zal het verslag van de uiterst interessante Parallelle Sessie VWOG verschijnen, dat u hier "ahead of print" reeds kunt raadplegen. Veel leesplezier! Published ahead of print.
Waar sommige fase-III-studies een potentieel voordeel suggereerden van lapatinib bij hersenmetastasen van vrouwen met uitgezaaide HER 2-overexprimerende borstkanker, heeft CEREBEL, een klinische studie in opdracht van het EMEA, deze visie ontkracht.
De Belgian Breast Meeting is uitgegroeid tot een tweejaarlijkse traditie die verschillende partijen samenbrengt die bijdragen tot de behandeling van borstkanker. Het programma van dit jaar was bijzonder compleet. Tijdens de verschillende themasessies van een hoog wetenschappelijk niveau kwamen heel wat onderwerpen aan bod: diagnose, preventie, levenskwaliteit of behandeling van vroege en/of gevorderde stadia,… er was voor iedereen wat wils! Published ahead of print.
De firma AstraZeneca kondigde de start aan van de FALCON-studie. Deze studie vergelijkt fulvestrant met anastrozole bij patiënten in de menopauze die getroffen worden door borstkanker met positieve hormoonreceptoren die lokaal vergevorderd of gemetastaseerd is en die nooit een hormonale behandeling genoten.
In België wordt één op acht vrouwen getroffen door borstkanker. Het is een erg heterogene aandoening waarvan de prognose na behandeling verschilt naargelang van het borstkankertype en het individu. Bij één op zeven patiënten blijkt de tumor echter ‘triple negatief’ te zijn, een aandeel dat nog stijgt bij patiënten met een vroegtijdig herval. Dit type is meestal, maar daarom niet altijd, een agressievere vorm van borstkanker. De zoektocht naar nieuwe therapieën is erg complex.
Een dubbele inhibitie van HER2 kan een interessante benadering zijn in de behandeling van HER2-positieve borstkanker in een neoadjuvante setting. Die conclusie trekt een internationaal onderzoeksteam waarvan ook Belgen deel uitmaken uit een gerandomiseerde fase 3-studie. The Lancet publiceerde de resultaten.
Borstsparende heelkunde is een overweegbare optie bij geselecteerde vrouwen met multicentrische/multifocale borsttumoren, in het bijzonder bij vrouwen van 50-69 jaar oud met kleine multifocale tumoren en zonder extensieve ductaal carcinoma in situ. Dat schrijft een Canadees onderzoeksteam in de Annals of Oncology.
Radiotherapie na borstsparende heelkunde halveert het recidiefrisico en vermindert de borstkankersterfte met ongeveer een zesde. Dat schrijft de Early Breast Cancer Trialists’ Collaborative Group (EBCTCG) in The Lancet, op basis van een meta-analyse.
Gunaïkeia Vol. 30 Nr. 2
Schrijf u gratis in op onze wekelijkse nieuwsbrief en ontvang het laatste nieuws en nog veel meer ...
