"Een uitstrijkje hoeft binnenkort maar om de vijf jaar", titelde Het Laatste Nieuws eind vorige week. Met daaraan gekoppeld: "Wellicht hoeven vrouwen straks minder vaak voor een uitstrijkje naar de gynaecoloog." Vooral die laatste zin lokte flink wat reacties uit, zowel bij huisartsen als bij gynaecologen.
De discussie laaide een vijftal jaren geleden al eens op, toen de geadviseerde frequentie voor een uitstrijkje van twee- naar driejaarlijks ging. Idem dito voor de terugbetaling. Zo is het momenteel nog steeds. Maar in Het Laatste Nieuws liet professor Steven Weyers, gynaecoloog en diensthoofd van de Vrouwenkliniek in het UZ Gent, weten dat het klassieke uitstrijkje naar alle waarschijnlijkheid vervangen wordt door de HPV-test. Die test is nauwkeuriger en doelgerichtern, heet het, en hij hoeft maar om de vijf jaar herhaald te worden.
Volgens Weyers strekken Nederland en Groot-Brittannië tot voorbeeld. Daar vertrekt men van de HPV-test terwijl men bij ons die test pas inzet als het uitstrijkje duidt op nader onderzoek. Sowieso is er ook concurrentie op komst van de zelftesten of zogenaamde 'doe-het-zelf-uitstrijkjes' om de HPV-test thuis uit te voeren. Het zou de drempel verlagen. Ook nieuwe urinetesten zijn veelbelovend.
Toch beklemtoont Prof. Weyers dat slechts om de vijf jaar een bezoek inplannen bij de gynaecoloog er niet meteen inzit: een gynaecologisch onderzoek is zoveel meer dan een uitstrijkje. "De meerderheid (25+) is gebaat met een twee- tot driejaarlijkse controle."
Dat men het uitstrijkje automatisch bij de gynaecoloog situeert, veroorzaakte verontwaardiging bij tal van huisartsen: "En van de huisarts in dit hele artikel geen sprake. Wij doen ook gynaecologisch onderzoek en uitstrijkjes…" heette het onder meer. Of nog: "Een artikel verder het foute beeld van standaard controle bij gynaecoloog in stand houdt. Zeer jammer!"
Tom Bovyn (Bvas, foto) meent dat het hier gaat om achterhoedegevechten, al mocht in het bewuste artikel zeker wel de huisarts vermeld worden. Niettemin: de cijfers liegen niet: "Gynaecologen doen 91% van alle uitstrijkjes, dus nog wat inhaalwerk te doen voor de huisarts. (...) Trouwens, binnenkort allemaal opgelost dankzij zelftesten."
Die thesis hing dr. Bovyn destijds ook al aan. Het leverde hem wel weerwerk op van Roel Van Giel die de verschuiving van uitstrijkjes naar de gynaecoloog ook toeschreef aan het overaanbod van gynaecologen.
Anatoom-patholoog An Capoen denkt dan weer dat primaire hpv-screening ook niet de heilige graal iq die ze er van maken...
Een debat dat wellicht nog niet ten einde is.
> "We zullen niet meer wakker liggen van wie uitstrijkjes doet" (Tom Bovyn)
> "Minder uitstrijkjes door overaanbod gynaecologen" (Roel Van Giel)
Laatste reacties
Bart Lelie
15 juni 2022De basis van de huidige problemen is het ontzettend slecht opgesteld KCE rapport van 2014 van Arbyn. Het bevat redeneringsfouten en grove berekeningsfouten en wat het meest vervelende is: halve waarheden. Er wordt ook steeds kritiekloos naar verwezen. Het is om moe van te worden.
Het bevolkingsonderzoek.be heeft in haar jaarrapport nog eens moeten vaststellen dat 16% van de cervixkankers HPV negatief zijn. Deze worden dus nooit opgepikt door de HPV test alleen. De HPV test is ook maar klinisch zinvol vanaf 30 tot zelfs 35 jaar want op jongere leeftijd geeft het veel te veel klinisch irrelevante positiviteit.
Er is een vrij grote consensus binnen de pathologen om over te gaan tot een betere screening voor baarmoederhalskanker, en dat is niet de HPV test, maar de cotest. In wezen moet dit budgetneutraal ingericht kunnen worden en je kan de bestaande logistiek behouden. Dus weinig veranderingen tenzij de termijn van 3 jaar naar 5 jaar.
De screening moet beter worden dan het uitstrijkje of de HPV test alleen. We krijgen namelijk een gevaccineerde populatie binnenkort. De screening is ook ontzettend afhankelijk van de participatiegraad. Die moet omhoog en zeker boven de 70% gehouden worden. De HPV screening in Nederland heeft het omgekeerde effect en daar ziet men een daling naar 50% participatie.
Tot slot: cervixkanker zal dank zij de hoge vaccinatiegraad een zeldzame tumor worden (