Tijdens de zwangerschap gebeuren bepaalde onderzoeken bij de mama meerdere keren (echografieën, tests klinische biologie) zonder rekening te houden met risicofactoren. "Zwangerschap is geen ziekte", aldus de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen op basis van een studie bij 19.500 vrouwen. Wat denken de gynaecologen daarvan? Reactie van Michel Masson (Bvas, GGOLFB).

De Onafhankelijke Ziekenfondsen analyseerden alle medische verstrekkingen bij 19.500 vrouwen die bevallen zijn in 2013*. De studie omvat de periode vanaf het begin van de zwangerschap tot 3 maanden na de bevalling, één volledig observatiejaar dus.

Enkele bevindingen

Mama's ondergaan bepaalde onderzoeken meermaals, zonder rekening te houden met hun risicofactoren (leeftijd, diabetes, hoge bloeddruk, …). Maar liefst 1 op de 2 vrouwen krijgt 5 echografieën tijdens de volledige zwangerschap, terwijl volgens het KCE (Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg) slechts 2 echo’s ‘werkelijk noodzakelijk’ zijn, namelijk aan het begin en in het midden van de zwangerschap.  Of zoals een studie van het Intermutualistisch Agentschap (IMA) over de prenatale opvolging in België** beklemtoont: “We beschikken niet over voldoende bewijs om een routine-echografie na 24 weken zwangerschap (3e echo) aan te bevelen.”

Op basis van zijn eigen praktijk herinnert dokter Masson eraan dat je twee soorten echo's moet onderscheiden: diegene die ouders vragen om hun kind te zien (niet gecodeerd) en diegene (gecodeerd) die genomen worden wanneer men een ernstige pathologie vermoedt. "In het licht van een groeivertraging moeten we absoluut verifiëren of een groeicurve niet wordt afgeplat en dat de doppler correct blijft om het kind in utero te laten. Dat is de beste oplossing. In het verleden beschikten we niet over deze technologie. Nu ze goed onderbouwd is, bereiken we door deze ondezoeken uitstekende geboortecijfers en een laag aantal gehandicapten in ons land."

Verrassender: 1 op de 4 vrouwen werd niet onderzocht werd op de aanwezigheid van het aidsvirus. "Dat resultaat verbaast me", aldus dr. Masson. "Onbegrijpelijk. Het is logisch om aids op te sporen en onderzoek te verrichten naar immunisatie en de afwezigheid van actieve hepatitis B. Een test voor syfilis is eveneens gerechtvaardigd omdat deze kwaal weer heropleeft."

Wat met de verantwoordelijkheid?

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie moeten we de zwangerschap 'demedicaliseren'. De Onafhankelijke Ziekenfondsen delen deze mening, want een zwangerschap is geen ziekte en moet dus ook niet als zodanig behandeld worden (tenzij in uitzonderlijke gevallen als een risicozwangerschap). De meeste vrouwen genieten van een zwangerschap met een laag risico. Een periode die dus zeker gedemedicaliseerd kan worden, bv. door verstandiger om te springen met het aantal raadplegingen en bijkomende onderzoeken, zoals bepaalde tests voor klinische biologie. Dat zal trouwens ook een positieve impact hebben op de openbare financiën.

Michel Masson onderstreept dat zijn confraters niet tegen de overdracht zijn naar de vroedvrouwen van een aantal ongecompliceerde bevallingen. "Probleem: sommige verwikkelingen zijn te voorzien, andere komen als een donderslag bij heldere hemel." En daar starten de medicolegale discussies (zie ook DS 78) en het risico op ernstige complicaties voor de pasgeborene.

De MLOZ stelt ook voor om het aantal keizersneden te doen dalen onder de 20% om zo dichter bij de internationale aanbevelingen te komen. Nu ligt het op 22% van de bevallingen, zelfs 25% voor vrouwen ouder dan 35 jaar. "Laten we niet vergeten om ook hier het medicolegale aspect te bekijken", nuanceert dr. Masson. "We kunnen de gynaecologen die geen sectio uitvoeren bij een stuitligging, op één hand  tellen. Voor de rechtbank krijgen de gynaecologen het verwijt dat ze geen sectio uitvoerden, nooit dat ze er per vergissing wel een verrichtten. De ministers van Volksgezondheid bevelen al jaren aan om het aantal keizersneden te doen dalen, maar zij moeten zich niet verantwoorden voor de rechtbank!"

Tot slot stipt de Bvas-voorman nog aan dat voor epidurale, gynaecologen in opleiding veel minder voorbereid zijn dan de ouderen voor wat er kan mislopen bij een natuurlijke bevalling. "Nochtans oefenen ze op oefenpoppen. Maar er is een verschil tussen vormlng in vivo en met een oefenpop. Bovendien is een keizersnede beter planbaar dan een natuurlijke bevalling. Daarom vragen meer zwangeren om een keizersnede en om een epidurale. Maggie De Block is daar verwonderd over. Moeten we het comfort van wie bevalt opofferen en het daar maar op houden dat een patiënte 'nu eenmaal moet lijden'? Dat is onaanvaardbaar."

Tot slot moet de overheid ophouden om de Belgische statistieken te vergelijken met die van de WGO. "De landen daarin zijn vaak minder ontwikkeld op medisch vlak. Moeten we dan ook naar dezelfde scores voor neonataliteit en mortaliteit?"