De Vrije Universiteit Brussel en het UZ Brussel betreuren het nieuws over een voormalige fertiliteitsarts die in de jaren 70 zonder toestemming sperma van een man gebruikte om via inseminatie kinderen te verwekken. Ze onderstrepen dat er "erg strikte procedures" gehanteerd worden voor spermadonatie en dat voor elke donatie een contract wordt afgesloten. Intussen weerklinkt wel opnieuw de oproep om de anonimiteit van spermadonoren op te heffen.
Vrijdagochtend kwam aan het licht dat fertiliteitsarts R.S., destijds verbonden aan het UZ Brussel en professor aan de VUB, minstens twee donorkinderen heeft verwekt door zonder toestemming sperma te gebruiken van een man die zaad had afgestaan onder het mom van wetenschappelijk onderzoek. Volgens de vzw Donorkinderen ronselde S. actief na ar spermadonoren tijdens zijn lessen.
De Vrije Universiteit Brussel en het UZ Brussel betreuren het nieuws, maar tasten nog wat in het duister over hoe dit alles is kunnen gebeuren. "De feiten die geciteerd worden, lijken te dateren van begin de jaren 70. In die tijd stond reproductieve geneeskunde nog in haar kinderschoenen. Noch de VUB noch het UZ Brussel hebben op dit moment weet van publicaties van de prof in het kader van wetenschappelijk onderzoek naar spermadonoren. En dat verklaart waarom dit moeilijk te plaatsen valt", klinkt het in een reactie.
Aangezien de man in kwestie meerdere jaren lang sperma doneerde, wordt vermoed dat het ging over donaties naar aanleiding van testen voor het opsporen van antistoffen tegen zaadcellen. Voor die testen bleven spermadonoren soms jarenlang sperma afstaan, klinkt het.
Strikte procedures
"Het VUB-UZ Brussel hanteert strikte procedures voor donoren en communiceert duidelijk de reden waarom. Voor elke donatie wordt een contract afgesloten met de spermadonor. Een specifieke geïnformeerde toestemming is nodig voor gebruik van zaadcellen in het kader van wetenschappelijk onderzoek", aldus nog de instanties.
Oproep opheffen anonimiteit
Intussen klinkt opnieuw de oproep om de anonimiteit van spermadonoren, zoals die is vastgelegd in de wet van 2007, op te heffen. Onder meer de vzw Donorkinderen en het Vlaams Afstammingscentrum zijn vragende partij omdat het "de grondrechten van donorkinderen miskent". "Recht tot afstammingsinformatie is van fundamenteel belang voor het kind en diens zelfsontplooiing. Aan het kind de keuze om al dan niet meer te willen weten, maar om deze keuze te kunnen garanderen dient anonieme donatie verboden te worden", aldus Donorkinderen.
In 2022 deed het Raadgevend Comité voor Bio-ethiek ook al de aanbeveling om de anonimiteit op te heffen en te vervangen door een 'meersporenbeleid'. Donoren zouden er dan voor kunnen opteren om anoniem te blijven, of toe te staan dat hun identiteit op een bepaald moment aan het donorkind wordt vrijgegeven. Wensouders zouden kunnen kiezen voor sperma van een anonieme of identificeerbare donor.
Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) is zelf voorstander om de anonimiteit van donoren af te schaffen. "Bij het begin van de regeerperiode was afgesproken dat deze kwestie, naast andere ethische kwesties zoals de aanpassing van de wetgevingen inzake euthanasie en abortus en het draagmoederschap, in het parlement tussen de meerderheidsfracties zou besproken worden, maar daar is geen enkele vooruitgang geboekt, wat Vandenbroucke sterk betreurt", klinkt het bij zijn kabinet.
